تاریخچه

تاریخچه ی سازهای زهی – آرشه ای در اروپا به قرن9 م. و ساز لیرا (Greek: λύρα, Latin: lūrā ، lira) بر می گردد ، که سازی زهی امپراطوری بیزانس بوده است، و مشابه ساز رباب در حکومت ها ی ایرانی بوده است. جغرافی دان پارسی ابن خردادیه در قرن 19 در فرهنگ ساز خود از لیرا به عنوان یک ساز نمونه در بیزانس به همراه ساز هایی مانند ارگ و شیلیانی (shilyani) که احتمالا سازی شبیه به هارپ بوده و salandj یاد کرده است. لیرابه اروپای غربی در قرن های 11 و 12 م. راه یافت. نویسنده ها از کلمه های  فیدل (fiddle) و لیرا وقتی به ساز های آرشه ای اشاره می کننداستفاده می کنند. در همین زمان نیز ساز ایرانی رباب نیز به اروپای غربی راه یافت.این دو ساز با سرعت در اروپا پخش شد و باعث به وجود آمدن ساز های آرشه ای بسیاریشد.

در طی قرن های گذشته، اروپا دارای دو نوع سازآرشه ای بود. یکی در دست نگه داشته می شد. و به نام ایتالیایی Lira da braccio یا Viola da braccio ، به معنی ویول برای دست (viol for the arm) که خانواده ویالن مدرن است ، شناخته می شده.ساز دیگر در بین زانو ها نگه داشته می شده و به نام Lira dagamba یا viola da gamba، به معنی ویول برای پا (violfor the leg) که خوانده ساز لیرابیزانس و چلو مدرن است، شناخته می شده.

violoncello da spalla اولین ویالن سل شناخته شده است (by Jambe deFer in 1556). ویولون به معنیویولا ( ویول) بزرگ است، در خالی که چلو (-cello) در ایتالیایی به معنی کوچک است و spalla به معنی شانه. پس violoncelloda spalla به معنی ویالن کوچک بزرگ (little big violin) است که می توان آن را بر روی شانه گذاشت. تا نوازنده بتواند موقع نواختن راه برود. این ساز به وسیله ی یک بند نیز به دور گردن نگه داشته می شده.

مونته وردی (Monteverdi) به ساز basso de violada braccio یا Orfeo اشاره می کند (1607). با این حال اولین ویالنباس توسط آماتی (Amati) در حدود سالهای 1530 اختراع شده، به احتمال زیاد از ویول ایدهگرفته شده. این ساز برای همراهی با ویالن ساخته شده. ویالن باس در اصل به نام ویولون (violone) یا ویولا بزرگ شناخته می شده.

با اختراع سیم های دور پیچ ( یک سیم فلزی به دور روده پیچیده می شود)در حدود 1660 این امکان را داد تا صدای باس بهتری به دست بیاید. بولونیایی ها ازاین سیم ها و تکنولوژی برای ساخت چلو استفاده کردند. سازی کوچک تر که امکان نواختن سولو را نیز داشت. و نیز کوچک تر بودن آن امکان راحت تر نواختن آن را نیز فراهم میکرد. البته در آن زمان چند اشکال داشت و به طور مثال برای استفاده در کلیسا مناسب نبود و باید توسط ساز های باس پشتیبانی می شد.

در حدود سال 1700، نوازنده های ایتالیایی باعث شهرت این  ساز شدند، هر چند که تا دو دهه هم چنان از ویالن باس (bassviolin - basse de violon) در فرانسه استفاده می شد. بسیاری از ویالن باسهای موجود اندازه شان کوچک شده بود تا به چلو تبدیل شوند. ویالن باس تا سال 1740بیشترین استفاده را داشت، در حالی که استفاده از چلو معمول نبود. اندازه، نام وکوک این ساز با توجه به موقعیت جغرافیایی و زمان فرق می کرده و تا سال 1750 اندازه استانداردی وجود نداشته.

با وجود شباهت هایش به violada gamba، چلو از خانواده ی violada braccio است. به معنی ویول برای دست؛ که شامل ویالن وویولا هم می شود.

چلو های دوره ی باروک از چند لحاظ با چلو  های مدرن تفاوت دارد. دسته فرمی متفاوت داشت وزاویه ی آن مطابق بیس بار باروک بود. چلو های مدرن دارای پیچ نگه دارنده هستند درحالی که چلو های دوران باروک با پا نگه داشته می شدند. آرشه های امروزه قوس دسته به سمت داخل است و از ته نگه داشته می شوند ولی آرشه های دوران باروک قوس به بیرون داشتند و از نقطه ی ثقل نگه داشته می شدند. سیم های امروزه دارای مغزی فلزی هستند.ولی سیم ها در دوران باروک از جنس روده بوده است. چلو های مدرن دارای تاندور هستند ولی استفاده از آن ها در چلو های باروک به علت انعطاف پذیری سیم های روده بی اثربود و در کل چلو های حاضر فشار بیشتری را از سیم ها تحمل می کنند و صدای بلند تری نیز دارند.