فلامنكو ، بیان هنری آگاهیكامل از شرایط وجودی آدمی است . در میان مردمی كه احساس مهجوریت و تنهاییدر این دنیای لایتناهی آزارشان می داد و پشتیبانی پروردگار ، حامی دلسوز ومهربان و مقتدر را حس نمی كردند ، وجود این طرز فكر، بدیهی به نظر می رسدكه : « ما همه انسانهایی ترسان و بی پناه ، در جایی به سر می بریم كه باآن بیگانه ایم » .این طرز فكر گویای آن است كه موجود برتر دیگری وجودندارد .
حقیقت فلامنكو آنست كه باید زندگی كرد و در نهایت سر به دامان مرگ سپرد .در این سیر هر كس باید مسئول اعمال خود باشد و تلاش نماید تا صفات نیكیمانند شجاعت ، وقار و شوخ طبعی را جزء ذات خود كند و در این تلاش دستدیگران را نیز بگیرد . این هنرِ زندگی است و هنر صادقانه این است . درفرهنگ فلامنكو ، مرگ همیشه قرین آدمی است و این نزدیكی دایمی ، در تقابلبا حیـات ، به زندگی افراد معنا می بخشد .
غصه و ماتم فقط در تراژدی مرگ یك كودك در اثر گرسنگی یا مهاجرت اجباریكشاورزان تهی دست به شهرهای بزرگ متجلی نمی شود . این مفهوم جزیی از زندگیو یكی از مراحل آن است كه با هم ارتباط متقابلی دارند و برای هر شخص درهرلحظه و در هر نقطه ای از سفرش در این دنیا ، باید ارزشمند تلقی شود .هنرمندان كولی یا جیپسی Gipsy به دلیل اینكه از نزدیك و برای مدتهایطولانی ، تمامی این مفاهیم را لمس كردند ، این آگاهی شان بسیار عمیق شد وباعث شد تا به قدرت بیان سحر انگیزی دست یابند. كولیهای اهل مورون دِلافِرونتِرا ( Moron de la Frontera ) ، اوترِرا Utrera و دیگر شهرهای كوچكاطراف سِویاSevilla ، این آگاهی را جزیی از زندگی روزمره و خانوادگی خودكرده اند
كولیهای اهل مورون دِلا فِرونتِرا Moron de la Frontera ، اوترِرا (Utrera ) و دیگر شهرهای كوچك اطراف سِویا ( Sevilla ) ، این آگاهی را جزییاز زندگی روزمره و خانوادگی خود كرده اند و ارزشی كه به هنرشان می دهند ،كاملاً در ارتباطات خانوادگی و اجتماعی شان مشهود و جاریست.
برای كولیهایی كه هیچ وقت تحت حمایت نبودند و زندگیشان همیشه در گذار وعبور از مكانی به مكانی دیگر می گذشت ، مفاهیم مدونی همچون قانون ، مذهب ،ملیت ، پرچم و دنیا طلبی ، جایی در فرهنگ شان نداشت . ایشان مجبور بودندنسل به نسل ، مفهوم تنازع برای بقای فیزیكی و رقابت برای دست یابی به پایههای حیات را انتقال دهند تا اجتماع و هویت شان ، دوام یابد . در اسپانیایدههٔ ۱۹۶۰ و اوایل دههٔ ۱۹۷۰ میلادی ، تمام این مفاهیم در بیان هنریكولیها تجلی یافت و محققاً با مذهب و كلیسای كاتولیك ، كه برای ایشانتحمیل فرانكوی اسپانیا بود ، تجانسی نداشت .
كولیها كه مهاجرانی از هند و پاكستان امروزی محسوب می شوند ، برای خود سننعقلانی كاملاً متفاوتی از كلیسای كاتولیك دارند . هنر فلامنكو هستهٔ مركزیفرهنگ شان است و كاملاً به این موضوع معتقدند كه این فرهنگ از نسلی به نسلدیگر و بصورت سینه به سینه ، به عنوان علامت مشخصهٔ خانوادگی و اجتماعیشان ، حفظ می شود . در این فرهنگ ، موسیقی و رقص و آواز ، مذهـب شان شد .
فلامنكو یك هنر بدون مسئولیت نیست . تداوم و تكامل یك هنر ، نیازمند نظامخاصی است كه با نظارت صاحب نظران تكمیل می شود (مادر بزرگ نوهٔ بزرگش رابخاطر از دست دادن ریتم (Fuerra Compas) سرزنش می كند) . در مورون ، آوازیا كانته (Cante) در همه جای زندگی جاریست و بچه ها از اوان طفولیتدرفضایی آكنده از كانته حوندو (Cante Jondo) قرار دارند.
بچه ها با همان سن اندك ، از طریق كانته از فلسفه وجودی خویش آگاه می شوند؛ و این برای والدین راه حلی جهت آموزش معنای مرگ و زندگی و تقابل این دومفهوم ، به فرزندان محسوب می شود . این راه حل ، توسط فرهنگ پیرامون شانارائه می گردد . چنین دیدگاهی از فلامنكو ، بیانگر آنست كه انگیزش جنسی یكنقش فرعی در بیان جدی این هنر دارد (معمولاً اشخاص جذاب از هر دو جنس كهفقط به ظاهر خود می پردازند ، در صورت فقدان آگاهی فلامنكو یا انترائو(Entrao ) ، سرگشته و نادان تلقی می شوند) .
به عبارت دیگر از دید مسن ترها باید طرز بیان فلسفهٔ وجودی این هنر توسطزنان و مردان ارائه كنندهٔ آن ، علاوه بر دارا بودن جذابیت لازم ، به گونهای باشد كه شأن و مقام انسانی هر یك از دو جنس را ، حتی تحت شرایط نامعقولو مبتذل ، حفظ كند . این نظریه ، بی پروایی و صراحت خاصی دارد كه نه تنهانتایج حاصل از درك معنای هستی را به عنوان یك اصل فلسفی بیان می كند ،بلكه به چگونگی بیان این فلسفه توسط جوهر ذاتی یك شخص به شكل یك هنر ، كهشامل پیچیدگیها و رموز تكنیكی استادانه ای است ، می پردازد . برای یكهنرمند فلامنكو بسیار ضروری است كه هر روز هنگام تمرین تكنیكهای خود باآنها مواجه شود .
این یك مسابقه با زمان برای كسب مهارت است تا هنرمند را قادر به اجرا وبداهه پردازی عمیق و با معنی نماید . بدین ترتیب هنرمند باید از شجاعتكافی برخوردار باشد تا گاهی در مقابل كسب ملزومات حیاتی زندگی و یا تاثیرگذر زمان و بالا رفتن سن ، بتواند از كسب مهارت و تكنیك بگذرد . این شجاعتدر هنرمندان بزرگ فلامنكو ، غالباً بصورت حس شوخ طبعی و مزاح متجلی می شود. به همان خوبی ای كه می توانند حس انزوایی عمیق و دردناك را بیان كنند ،از گسترش آن در زندگی كه پیامدش از دست رفتن انگیزه و ایجاد حس پوچی میباشد ، آگاهی كامل دارند.
حتی گاهی برخی از هنرمندان ، این پوچ گرایی بشر را در قالب طنزی تلخ بیانمی كنند . اكثر هنرمندان حرفه ای فلامنكو به سطح بالایی از درك و آگاهیدست یافته اند و از تاثیر پدیده مرگ مطلعند و می دانند كه زندگی ، براساسماهیت وجودی و ارتباط اش با مرگ ، یك دوره موقت و گذراست .
برخلاف محصولات صنعتی و كشاورزی و محصولاتی مشابه ، كه تولیدشان تحت اجبارو نیاز صورت می گیرد ، ذات این هنر به گونه ای است كه خودبخود و مداوم ،با یك حالت ناخودآگاه و بداهه پردازانه ، در قالب گیتار و رقص و آواز ،تولید و اجرا می شود . هدف ، ارتقای مناسبات هنری اجتماعی است ، نه تحصیلثروت و منافع مادی .
بطور خلاصه ، فلامنكو هنری است شامل شجاعت ، وقار ، شوخ طبعی و نكته سنجیدر مواجهه با هرج و مرج موجود در هستی . با این كلید می توان به دنیاییعاری از تفكرات خرافی و اصول دست و پاگیر وارد شد و به جستجوی ارزش هایوالای انسانی همت گمارد . ارزش هایی كه در مجامع فلامنكو تاكید بسیاری برشناخت ، كسب و حفظ آنها می شود . به همین دلیل ، فلامنكو ، از هر نوعش كهباشد ، انسان را به سمت خودشناسی سوق می دهد و حاوی چنین مفهومی است .